Niersteen

Een niersteen wordt gevormd in de nier. Deze steen kan vast komen te zitten in een nierkelk of ter hoogte van de uitgang van het nierbekken. Hierdoor wordt het afvloeien van de nier geblokkeerd, de nier zet uit en er komt spanning op het nierkapsel. Dit veroorzaakt hevige pijn, de typische nierkolieken. Deze pijn komt plots op en de patiënt heeft bewegingsdrang. Dikwijls is er misselijkheid en braken. Als de steen zich wat draait, kan de urine opnieuw afvloeien en verdwijnt de pijn. Nierstenen worden onderverdeeld in 2 grote categorieën: stenen die calcium bevatten en stenen die geen calcium bevatten.

• De stenen die geen calcium bevatten zijn infectiestenen, urinezuurstenen of cystinestenen.
• De calcium bevattende stenen zijn samengesteld uit calcium en een ander mineraal zoals fosfaat, carbonaat,...

Risicofactoren

• Indien u op jonge leeftijd al nierstenen hebt gehad, loopt u een groter risico om later opnieuw nierstenen te ontwikkelen.
• Stenen die brushiet bevatten (calcium hydrogeen fosfaat).
• Indien er in uw familie veel nierstenen voorkomen, hebt u een grotere kans om zelf nierstenen te krijgen.
• Indien u slechts 1 functionerende nier hebt. Dit geeft geen verhoogd risico op nierstenen, het is wel belangrijk om te screenen op de aanwezigheid ervan, gezien het grotere risico op complicaties)
• Ziekten geassocieerd met steenvorming:
  • hyperparathyroïdie
  • renale tubulaire acidose
  • cystinurie
  • primaire hyperoxalurie
  • jejuno-ileale bypass
  • ziekte van Crohn
  • resectie van dunne darm
  • malabsorptie
  • sarcoïdose
• Medicatie geassocieerd met steenvorming:
  • calcium supplementen
  • vitamine D supplementen
  • acetazolamide
  • vitamine C in megadosissen (>4g/dag)
  • sulphonamiden
  • triamterene
  • indinavir
• Anatomische abnormaliteiten geassocieerd met steenvorming:
  • tubulaire ectasie (medullaire sponsnier)
  • pyelo-ureterale junctiestenose
  • kelkdivertikel of cyste van een nierkelk
  • strictuur in de ureter
  • vesico-ureterale reflux
  • hoefijzernier
  • ureterocoele

Preventie

• Aanbevelingen voor het drinken:
  Drink ten minste 2 liter/dag. De meeste vloeistoffen zijn geschikt om te drinken, maar pompelmoessap geeft een verhoogd risico op steenvorming.
• Aanbevelingen voor de voeding:
  • Indien u een verhoogde excretie van oxaalzuur vertoont, wordt aangeraden om een dieet te volgen volgens het ‘gezond verstand’, dit wil zeggen een balans aanhouden tussen alle voedingsgroepen, zonder excessen. U eet best voldoende fruit, groenten en vezels. Vermijd overdreven hoeveelheden oxalaten, zoals in rabarber, spinazie, cacao, theebladeren en noten.
  • Geen megadosissen vitamine C innemen (>4 g/dag).
  • Eet minder dierlijke vetten.
  • Eet minder zout.
  • Indien u hyperuricosurische calcium oxalaat stenen hebt, vermijd dan voeding met hoog uraat gehalte zoals in: zwezerik, lever, nieren, huid van gevogelte of haring met vel, sardienen en ansjovis.
• Medicamenteuze preventie:
  Bij bepaalde types stenen kan medicamenteuze preventie toegepast worden met thiazide, kalium-citraat, allopurinol en pyridoxine.

Bron: EAU guidelines